Το απόρρητο στη μπλογκόσφαιρα

Παρακολούθησα τις τελευταίες μέρες το σήριαλ του blogme.gr, στην αρχή με καχυποψία, ομολογώ, κι ύστερα με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη προς ότι καταγγέλετο και εννοείται πως το γεγονός το θεωρώ παράλογο κι απαράδεκτο.

Στην ανάγνωση όμως των διαφόρων κειμένων που το κατέγγηλαν διέκρινα μέσα στην περισσή παρρησία τους (για να το πω κομψά) κάτι που πρέπει να το αποδώσω σε άγνοια και γι αυτό αποφάσισα να γράφω αυτό το ποστ, εν είδει ενημέρωσης και προειδοποίησης προς φίλους ιστολόγους. Για μερικούς τα παρακάτω θα είναι προφανή και γι αυτό μπορούν να στρέψουν τον browser τους σε λιγώτερο βαρετά θέματα.

Η ουσία του θέματος: πολλοί στη μπλογκόσφαιρα πιστεύουν ότι το γεγονός ότι εμφανίζονται με ψευδώνυμο, ότι έχουν την δυνατότητα των ανώνυμων σχολιασμών, ότι μπορούν να γράψουν και να σβήσουν κάτι αν δουν τα σκούρα, τους διασφαλίζει ένα είδος απαραβίαστου απόρρητου και συνακόλουθου απυρόβλητου.

Η εντύπωση αυτή είναι πολύ μακριά από την αλήθεια.

Κι η αλήθεια είναι ότι στη μπλογκόσφαιρα και το ίντερνετ γενικώτερα υπάρχει ένα είδος Μεγάλου Αδελφού που μπορεί να εντοπίσει και να κολάσει εγχειρήματα κι ατοπήματα, αν θέλει.

Να το κάνω λιανά: το ποιός είναι ο καθένας, μια διωκτική αρχή μπορεί να το ανακαλύψει ακολουθώντας το ψηφιακό του ίχνος, την IP του δηλαδή.

Για να μην κάνω πολύ τεχνική τη συζήτηση, θα κινηθώ στα πλαίσια μιας αναλογίας: η IP, η διαδικτυακή διεύθυνση δηλαδή, είναι το αντίστοιχο του αριθμού τηλεφώνου. Θες να καλέσεις κάποιον (βλέπε να επισκεφτείς μια ιστοσελίδα), σχηματίζεις το νούμερό του και περιμένεις να απαντήσει (δηλαδή δίνεις το http://οταδεμπλογκερ.bllogspot.com ή http://οδείναιιστολόγος.wordpress.com και παίρνεις σαν απάντηση μια σελίδα). Υπάρχει ένα μικρό τρικ εδώ: πως ενώ μιλήσαμε για IP και αριθμούς πριν, τώρα λέμε για ονόματα; Για να μην μακρηγορούμε η απάντηση είναι ότι κάποια μαγικά προγράμματα που λέγονται Domain Name Servers (DNS) αντιστοιχούν τα ονόματα σε αριθμούς και δεν χρειάζεται να απασχολούμαστε εμείς με τους αριθμούς. Σα να έχουμε περασμένο όλο τον τηλεφωνικό κατάλογο στη μνήμη του τηλεφώνου μας!

Τα προγράμματα που ‘σερβίρουν’ σελίδες στο ιντερνετ και που κάνουν το ίδιο για τα ιστολόγια, λέγονται web servers κι έχουν από κατασκευής την ικανότητα να καταγράφουν τα στοιχεία του κάθε επισκέπτη, σημαντικώτερο εκ των οποίων είναι η IP του. Γιατί είναι σημαντικό; Γιατί απ’ αυτό μπορεί να οδηγηθεί κανείς στον εντοπισμό του προσώπου που την χρησιμοποιεί.

Υπάρχουν διάφορα εμπόδια σε ένα τέτοιο εντοπισμό (πολύ τεχνικά γι αυτή τη συζήτηση) τα οποία όμως μια διωκτική μπορεί να παρακάμψει.

Να δώσω ένα παράδειγμα.

Ο μπλόγκερ τάδε μπαίνει μια νύχτα στην ιστοσελίδα του πρωθυπουργού και γράφει υβριστικά και απειλητικά συνθήματα κι ύστερα το ρίχνει στον ύπνο πιστεύοντας ότι κανείς δεν τον έχει πάρει είδηση.

Στην πραγματικότητα η ώρα, η διάρκεια και οι σελίδες που επισκέφτηκε έχουν καταγραφεί με ανατριχιαστική λεπτομέρεια στον web server της ιστοσελίδας του πρωθυπουργού.

Από κει και πέρα τα πράγματα είναι απλά: οι διωκτικές αρχές εντοπίζουν τον ISP που έχει μοιράσει προσωρινά την συγκεκριμένη διεύθυνση (στις συνδέσεις dial up ή ADSL αυτό συμβαίνει, μας δίνεται για την διάρκεια που είμαστε συνδεδεμένοι στο internet μια διεύθυνση, όχι αναγκαστικά η ίδια κάθε φορά), από την διεύθυνση και την ώρα χρήσης της, εντοπίζουν το συνδρομητή και την επόμενη μέρα το όργανο σας χτυπάει την πόρτα. Τόσο απλά.

Από δω και πέρα αρχίζουν για τους ψαγμένους χρήστες το παιγνίδι του σκύλου με τη γάτα: π.χ. θα μπορούσαν να κάνουν την ενέργεια που ανέφερα παραπάνω όχι από το σπίτι τους αλλά από ένα internet cafe ή από ένα σημείο hotspot (όπως το Σύνταγμα), ή χρησιμοποιόντας μια κάρτα για περιορισμένο χρόνο πρόβασης κι ένα δημόσιο τηλέρωνο.

Εκεί οι διωκτικές αρχές θα δυσκολευτούν, και (αν αποκλείσουμε τον παράγοντα συγκυρία, όπου κάποιος θα αντιληφθεί κάτι την ώρα που γίνεται η ενέργεια και θα το καταδώσει), τότε μάλλον ο δράστης της μεμονωμένης ενέργειας θα τη σκαπουλάρει.

Αν όμως έχει την αφέλεια να κάνει το ίδιο πράγμα πολλές φορές, τότε κάποια στιγμή θα βρεθεί να ‘σερφάρε’ προς το πλησιέστερο τμήμα.

Μπορεί τα παραπάνω και σε σχέση με την αφορμή τους να μοιάζουν τραβηγμένα. Στην χώρα μας ίσως και να είναι λίγο. Στις προηγμένες τεχνολογικά χώρες είναι κοινός τόπος.

Τα αναφέρω όμως για να ληφθούν υπόψιν και για έναν άλλο λόγο πέραν των περιπτώσεων τύπου blogme.gr: Οι μλόγκερς έχουν ορισμένα χούγια που κάποια στιγμή θα τραβήξουν την προσοχή όχι θιγομένων δημοσίων προσώπων αλλά θιγομένων οικονομικών συφμερόντων, της μουσικής βιομηχανίας π.χ.

Τα MP3 που ομορφαίνουν μουσικά τα διάφορα ποστ, και που ελεύθερα κατεβάζουν οι επισκέπτες τους, αποτελούν πνευματικά προϊόντα τρίτων που διανέμονται χωρίς άδεια. Και ναι μεν η κοινότητα των 2000 μπλόγκερ στην Ελλάδα δεν είναι το ανάλογο του Napster, η ουσία παραμένει όμως η ίδια.

Αν μια θιγόμενη μουσική βιομηχανία θελήσει να κόψει σε κάποιους το βήχα, να είστε σίγουροι ότι μπορεί να κινήσει τα νήματα για να τους βρεί.

Εξυπακούεται ότι το ίδιο ισχύει για βίντεo, εικόνες ή και κείμενα τα οποία δημοσιεύονται χωρίς άδεια.

Γι αυτό παιδιά καλό το μπλόγκιν όσο είναι παιχνίδι, αλλά όταν σοβαρεύουν τα πράγματα πρέπει να ξέρουμε σε ποιό έδαφος πατάμε και τι ρίσκα παίρνουμε.