Ο Δωδεκάλογος του γύφτου

Τις προάλες είχα πάει σε μια εκδήλωση με αφορμή την επανέκδοση της Οδύσσειας του Καζαντζάκη. Κράτησα σαν πιο ενδιαφέρον απ'όσα άκουσα, τη σύγκριση του Οδυσσέα του Καζαντζάκη με τον Δωδεκάλογο του Γύφτου του Παλαμά.

Εν ολίγοις, ο γύφτος του Παλαμά είναι κάμποσο Ζαρατούστρας. Και αυτό θάταν αναμενόμενο αν είχε διαβάσει κι επηρεαστεί από το Ζαρατούστρα όταν συνέθετε το ποίημα ο Παλαμάς. Χτες όμως βρήκα σε μιά ανθολογία, κάποια αποσπάσματα από το Δωδεκάλογο του Γύφτου και η ημερολογιακή αναφορά ήταν στα 1899!!!

Ο Νίτσε συνέθεσε το Ζαρατούστρα μεταξύ 1883 και 1885, λίγα χρόνια πριν δηλαδή και με τους ρυθμούς που τρέχαν τότε τα πράγματα, δεν ξέρω πόσο πιθανό είναι να είχε φτάσει το βιβλίο του Νίτσε στην Ελλάδα.

Τι είναι όμως το εντυπωσιακό του Γύφτου; Ότι είναι ένας μέγας αρνητής, καθόλου ταιριαστός με τον αστό κι αναγνωρισμένο συγγραφέα του.

Ακούστε τον:

"Τέλους κανενός, καμιάς αρχής
τη δική μου γνώμη φράχτης
δεν ορίζει. Είμαι του Τίποτε
πανελεύτερος ο κράχτης

Είμ' εγώ που σβύνω το Γιατί
κ' είμ' ο απαρνητής του Κάτι"

κι αλλού

"ούτ' η Ελλάδα σας θαμπώνει με,
το λιβάνι δε με μέθυσε
καμιάς δόξας περασμένης
και λατρείας καμιάς"

και τέλος

"Χωρίς έχτρα, χωρίς έρωτα,
ο τεχνίτης ήρθα εδώ
για των ψευτονείρων σου, άνθρωπε,
το ναό να πλάσω εγώ
τέρας άγαλμα το Τίποτε
μ' όλες τις θρησκείες της πλάσης,
τέρας για να φοβηθής
και μαζί για να γελάσης!"

Δεν ακούγεται σαν τον Παλαμά που διδάχτηκα στο σχολείο.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Δεν ξέρω, αλλά θα το ερευνήσω.